DEF'İ VE İTİRAZ ARASINDAKİ FARKLAR

Def'i ve itiraz arasındaki farklar:

1/a) Def'i bir haktır, itiraz ise bir olaydır:

Bu nedenle, borçlu kendi lehine tanınmış bir hak, bir savunma aracı olduğu için, her hak gibi, def'i hakkını kullanmaktan da vazgeçebilir. Vazgeçme, mahkeme önünde olabileceği gibi, mahkeme dışında da olabilir. Borçlu, def'i hakkım kullanmaktan, tek taraflı bir irade beyanıyla vazgeçebilir. Buna karşılık, yine bir savunma aracı olan itiraz, bir olay (vakıa) olduğu için, borçlu bundan vazgeçemez. Örneğin borcun, borçlu tarafından ifası, bir olay olup, itiraz oluşturur. Olayların, tek taraflı bir vazgeçme iradesiyle ortadan kalkması mümkün değildir. Bu nedenle örneğin borçlu, borcunu ifa ettiğini söyleyip, ancak bunu, bir ifa olarak görmediğini bildirirse borç gene de ortadan kalkmış olur. Yalnız, alacaklı da, borçlunun bu beyanını kabul ederse, bundan (bu beyanlardan) yeni bir borcun, örneğin bir bağışlama sözünün doğup doğmayacağı tartışılabilir. Ancak, bağışlama sözünün yazılı şekil koşuluna bağlı olduğu unutulmamalıdır.

.

1/b) İtiraz, hakim tarafindan re 'sen (kendiliğinden) göz önünde tutulur:

İtiraz, hakim tarafından re'sen göz önünde tutulur. Def'iyi ise hakim re'sen nazara alamaz; borçlunun bunu ileri sürmesi gerekir. Gerçekten, def'i, niteliği itibariyle borçluya borcu ödemekten kaçınma imkanı veren bir hak olduğu için, her hak gibi bunu ileri sürme yetkisi de borçluya aittir. Hakim, bu iradeye etkide bulunamaz; duruşma esnasında bu durumu borçluya hatırlatamaz. Oysa itirazda, hakim itiraz teşkil eden olay öne sürülmeden de dava malzemesinden, davalının cevap layihasından, tarafların ileri sürdükleri olaylardan, dosyadaki belgelerden bunu görür, tespit ederse, re'sen nazara alır9\ Örneğin dosyada bulunan bir belgeden, borçlunun (davalının) ayırt etme gücünü haiz olmadığı anlaşılıyorsa, davalı bunu bilmese veya ileri sürmese bile, hakim bu olayı re'sen göz önüne almak zorundadır. Ancak, itiraz teşkil eden olayı, davalı ileri sürerse, bunu ispat etmek zorundadır.

1/c) Def'i, bir hak olduğu için sadece hak sahibi tarafindan ileri sürülebilir. Oysa, bir olay olan itirazı, menfaati olan herkes ileri sürebilir.

1/d) İtiraz, hakkın doğmadığını veya sona erdiğini ifade eder. Oysa def'i, hakkı sona erdirmez, sadece onun kullanılmasını, ileri sürülmesini geçici veya sürekli olarak engeller.